بررسی خشونت علیه زنان در تفاسیر قرآن ازمنظر فریقین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه مقطع کارشناسی مطالعات زنان، از کشور پاکستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه (ص)، قم، ایران.

2 استاد گروه مطالعات اسلامی زنان، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه (ص)، قم، ایران.

چکیده

اسلام کامل‌‌ترین دین است و راهکارهایی در قرآن برای تنظیم روابط خانوادگی توصیه می‌کند، اما به‌‌دلیل برخی گزاره‌ها متهم به تجویز خشونت علیه زنان شده است. برخی حکم ضرب ناشزه در آیات ۳۴‌ و 128سوره نساء را از احکام خشونت‌‌آمیز قرآن دانسته‌اند. پژوهش حاضر به بررسی تفسیری خشونت علیه زنان ازمنظر فریقین می‌‌پردازد و درپی پاسخ این سؤال است که چرا در قرآن کریم حکم ضرب ناشزه آمده و آیا این حکم ناظر به خشونت است؟ و فریقین نسبت به آن چه نظری دارند؟ نتایج نشان داد که پاسخ شیعه و عامه هردو آن است که حکم مذکور نسبتی با خشونت ندارد و تدبیری برای پیشگیری از بروز خشونت و مانع فروپاشی بنیان خانواده است که اجرای آن به زوج واگذار شده است. به‌‌نظر می‌رسد مقصود از نشوز در آیه ۳۴ سوره نساء نافرمانی زن از فرمان زوج در اطاعت از بستر است و با این عمل، زن مستحق ضرب است. نشوز زن موارد بسیار محدود و ضرب او نیز احکام دقیقی دارد و مرد می‌‌تواند حتی در برخی موارد از حق خود بگذرد. براساس آیه ۱۲۸ سوره نساء زن حق دارد برای گرفتن حقوق خود، همسرش را موعظه و در مرحله بعد به حاکم رجوع کند. پژوهش حاضر با بررسی تفسیری و به‌‌روش کتابخانه‌ای انجام شده است.
 

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم
    1. بستان، حسین.، و دهقان‌‌نژاد، رضا (1402). زن در قرآن، قم: پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی.
    2. بستان، حسین.، و دهقان‌‌نژاد، رضا (1396). نگاهی مجدد به خشونت علیه زنان ازمنظر قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    3. دیوبندی، محمدشفیع (1377). تفسیر معارف القرآن. مترجم: حسین‌‌پور، یوسف. بی‌‌جا: شیخ‌‌الاسلام احمد جام.
    4. سالاری‌‌فر، محمدرضا (1389). خشونت خانگی علیه زنان. قم: نشر هاجر.
    5. سیدقطب، محمد (1389). فی ظلال القرآن. مترجم: خرم‌‌دل، مصطفی. تهران: نشر احسان.
    6. بوباکار، محمد.، و جزائری، سید حمید (1401). بررسی تفسیری نشوز زوج و راهکارهای رفع آن با محوریت آیه ۱۲۸ سوره نساء. نشریه اسلامی زنان و خانواده، شماره28، 77-94.
    7. براریان، رقیه (1398). مطالعه تطبیقی نشوز زن باتکیه بر آیه ۳۴ نساء با نگاه تفسیری بانو امین اصفهانی و آیت‌‌الله جوادی آملی. نشریه مطالعات تفسیری، 10(37)، 63-82.
    8. کهربایی گندیشمین، افسانه.، و بهزاد، فرج‌‌الله (1393). دیدگاه قرآن به خشونت علیه زنان. اولین کنگره ملی تفکر و پژوهش دینی. نمایه شده در سیویلیکا.
    9. مدبر، علی (1396). نقد شبهه تأکید بر خشونت خانگی در آیه ۳۴ سوره نساء. نشریه علمی-پژوهشی مطالعات تفسیری، 8(32)، 41-58.
    10. عالم، عبدالرحمنطارم سری، مسعود.، مستقیمی، بهرام.، ومصفا، نسرین (1365). مفهـوم تجـاوز در حقـوق بین‌الملـل، نشریه حقوقی بین‌‌المللی، شماره8، 5-52.
    11. هدایت‌‌نیا، فرج‌‌الله (1395). نگاهی نو به تفسیر زوجه در قرآن. نشریه قرآن فقه و حقوق اسلامی، شماره4، 7-34.